Maak kennis de 22 vrouwen die uitgekozen zijn voor het project Ronduit Uitgesproken. Uit meer dan 65 nominaties is deze selectie gemaakt.
Vanaf 8 maart komt er elke week één vrouw, één verhaal en één schilderij bij. De schilderprocessen zijn te volgen op de facebook pagina.
- Ik heb geleerd dat wat onmogelijk lijkt, vaak wél mogelijk blijkt-
Antoinette Verbrugge (1959, Terneuzen) woont in Wijk aan Zee, is activist, burgerlobbyist en strijdt voor schone lucht, schoon water en een vruchtbare aarde voor déze en toekomstige generaties. Ze staat daarin niet alleen; wat eerst een bevlogen groepje was, werd een beweging: “Tata Steel zette ons neer als een groep ‘klagende vrouwen’, maar inmiddels staan onze acties op de vaste agenda in de boardroom.”
Antoinette kent de dagelijkse praktijk van de ziekmakende uitstoot van de staalfabriek, ook is ze vaak misselijk van de stank en lijdt onder het ongezonde stof en de herrie. Ze weet dat kinderen niet veilig opgroeien, is zich bewust van de vervuilde duinen, van het gif in de zee en de ontoelaatbare hoge kankercijfers.
Zelf kreeg ze ook klachten. Toen werd het kiezen tussen verhuizen of actievoeren. Ze koos voor het laatste en sprong in het diepe op het moment dat ze als eerste aangifte deed tegen de leidinggevenden van Tata Steel: “Iemand moest het doen, ik wilde me niet laf voelen of bang zijn voor de reacties. Na die aangifte, dacht ik: iederéen moet weten wat hier speelt, we moeten het groter aanpakken.”
Er moest iets gebeuren dat een precedentwerking zou krijgen voor Tata steel en álle grote vervuilers. Samen met andere strijders benaderde ze strafadvocaat Bénédicte Ficq. Sindsdien is de geest uit de fles. Meer dan duizend mensen en tien stichtingen sloten zich aan. Onlangs heeft het Openbaar Ministerie bekend gemaakt dat zij een strafrechtelijk onderzoek start naar ’het opzettelijk en wederrechtelijk in de bodem, lucht of oppervlaktewater brengen van gevaarlijke stoffen.’
Onder haar eigen noemer GEZONDHEID OP 1 werkt Antoinette met allerlei partijen samen: “ We gaan het redden met z’n allen: alle vervuilers gaan één voor één om, straks wordt er alleen nog maar schoon geproduceerd. Punt!” Haar missie vraagt inzet en vertrouwen, inventiviteit en geduld, moed en souvereiniteit. “Soms moet je eerst van alles meemaken en drempels overwinnen in jezelf. Maar als je dat doet dan gaat er een wereld voor je open, die daarvóor gesloten was.”
Portret geschilderd door © Marieke Warmelink
Tasar Isskreah
Niets is onmogelijk
Tasar Isskreah (1974) komt uit Syrie. Ze is schrijfster, Engels docent, columnist en sociale tolk. In Syrië kon ze vanwege corruptie geen baan vinden. Ze nam afscheid van haar familie en vestigde zich in Dubai tot ze daar weg moest. In Nederland vroeg Tasar asiel aan bij het AZC in Ter Apel. Ze had slapeloze nachten om weer een nieuw te beginnen met haar twee zoons. Dankzij haar leergierigheid, doorzettingsvermogen en steun van anderen heeft ze haar dromen waargemaakt. Ze vestigde zich in Noord- Scharwoude. Tasar ziet de weg die ze aflegt als een estafette. Binnen drie jaar leerde ze de Nederlandse taal, haalde haar Staatsexamen en haar bevoegdheid voor docente, haar rijbewijs én zwemdiploma. Tasar werkt momenteel als docent engels bij het Horizon college in Alkmaar. In Nederland voelt ze zich thuis.
Uit dankbaarheid voor alle steun die ze in Nederland heeft ontvangen schreef ze een biografisch boek; ‘Gouden Littekens van mijn hart’. Het is een inspiratie voor andere vluchtelingen om een nieuw leven te beginnen. ‘Je moet durven’ zegt Tasar.
Omdat ze als alleenstaande moeder ook de rol van vader vervult, is er weinig ruimte voor rust. Toch voelt Tasar dat moederschap een heilige rol is om te mogen verwezenlijken.
Ze voelt zich jong en vol energie en vind dat vrouwen mentaal sterker zijn dan mannen. Tegen alle vrouwen zou Tasar willen zeggen: "heb vertrouwen in jezelf - blijf altijd in ontwikkeling- en geloof dat je goed genoeg bent!"
Elly de Waard
- Ik ben mezelf -
Elly de Waard (Bergen N.H. 1940) is als schrijfster een van de grondleggers van de Nederlandse popjournalistiek, Van 1968 tot 1986 schreef ze daarover in de Volkskrant en Vrij Nederland.
Elly de Waard is tevens dichtster en pleitte met haar werk voor meer ruimte voor lyrische poëzie waarin op directere wijze uiting wordt gegeven aan gevoelens. Doordat zij dit standpunt innam zette ze zich af tegen de gevestigde stroming van de ‘Vijftigers’. Dat werd haar niet altijd in dank afgenomen. Hierdoor werd ze vaak bespot om wie ze was, wat ze aanhad en wat ze schreef. Volgens Elly heeft het vrouw zijn haar daarbij niet geholpen, integendeel zelfs. Vrouwen die erkend werden in de dichtkunst waren er weinig. Het was vooral een mannenbolwerk.
In de jaren tachtig heeft Elly bijgedragen aan een grote verspreiding van het feminisme. Zij vond dit ook vanuit een sociaal oogpunt belangrijk, anders is het beroep als schrijfster of dichtster zelfstandig en ‘op zichzelf’. Op deze manier kon ze ook sociaal behulpzaam bezig zijn. Elly de Waard was actief in de vrouwenbeweging. Voor de stichting Amazone in Amsterdam leidde zij een poëzieworkshop waaruit de groep ‘De Nieuwe Wilden’ ontstond, een groep vrouwelijke dichteressen.
Elly de Waard nam tevens het initiatief tot de instelling van de Anna Bijns Prijs, een tweejaarlijkse onderscheiding voor de vrouwelijke stem in de literatuur, als tegenhanger van de P.C. Hoofdprijs, die voornamelijk aan mannen werd gegeven.”Met veel lef en bravoure is dit gelukt’ Vertelde Elly. Tot de jaren 90 was zij hierbij betrokken. Deze prijs bestaat helaas niet meer, een conventioneler bestuur heeft het overgenomen en veranderde de regels zodat ook mannen de prijs konden ontvangen.
In die zin is Elly niet hoopvol voor de toekomst. “Het is jammer en waardeloos. Vrouwen zijn nog steeds tweederangs burgers, het is erger zelfs. Vrouwen hebben minder opstandigheid in zich en dat is enorm jammer". Naar de jongere generaties zou ze willen zeggen ‘Kijk wat wij gedaan hebben, en trek er vooral zelf je conclusies uit’.
Rita Gemerts
- Onbeperkt sterk -
Rita Gemerts (Paramaribo,1966) houd zich al meer dan 30 jaar bezig met het ontwikkelen, opzetten, coördineren en uitvoeren van sportactiviteiten met name voor ouderen en volwassenen met een kleine beurs. Ze noemt zichzelf maatschappelijk ondernemer. Rita is een echte bruggenbouwer. Met haar bedrijf ‘RAY-action Sport en Bewegen' verbindt ze mensen uit verschillende bevolkingsgroepen en achtergronden met elkaar door middel van sport.
Zo heeft Rita wandelgroepen opgezet in Amsterdam Noord, waar zij ook woont, om oude en nieuwe bewoners met elkaar te verbinden. ‘Hierdoor leer je van elkaar’. Rita enthousiasmeert mensen om meer te bewegen en stimuleert daardoor ook de mentale gezondheid.
Als alleenstaande ouder voedt ze twee dochters op, beide inmiddels volwassen. Ze zet zich in voor inclusie en kansgelijkheid voor kinderen en jongvolwassenen met een beperking. Haar jongste dochter heeft een licht verstandelijke beperking. Ze vind het belangrijk dat haar dochter zich kan blijven ontwikkelen. Mogelijkheden die er momenteel niet zijn. Samen met haar oudste dochter neemt ze veel zorgtaken over. Het motto van Rita is: Verstandelijk beperkt en onbeperkt sterk! “Op weg naar volwassenheid”
Over gendergelijkheid zegt Rita dat er nog veel te winnen valt. ‘Its a men’s world’ zegt ze. Als vrouw moet je wel ruimte hebben om vrouw te kúnnen zijn. Zij heeft in het verleden veel geleden doordat ze een ‘incest survivor’ is. Door hier open over te zijn, hoopt ze te helpen om de taboe te doorbreken zodat andere vrouwen niet langer hoeven te zwijgen uit schaamte of onmacht.
Gerda Sonnevelt
- Ik heb mijn kansen kunnen pakken -
Gerda Sonnevelt (1948, Alkmaar) is op 15 jarige leeftijd begonnen bij de toenmalige Hoogovens. Momenteel woont Gerda in Beverwijk. Ze was schoonmaakster en bracht koffie rond in de kantine van de bedrijfsschool vol met ‘binkies’. Gerda herinnert zich de lastige opmerkingen en wist niet goed hoe ze er mee om moest gaan. Op haar 19e kreeg Gerda een kind dat ze deels alleen opvoedde op met hulp van familie want kinderopvang was er toen nog niet.
Gerda werd lid van de Vakbond en gekozen voor de Raad van Overleg. Op een gegeven moment zou het schoonmaak werk uitbesteed worden aan een schoonmaakbedrijf met slechtere arbeidsvoorwaarden. “Ik zag toen het onrecht dat vrouwen in een bredere zin werd aangedaan”. Met ondersteuning van de vrouwengroep van de FNV voerde ze actie met 500 schoonmaaksters.
Gerda stelde zich verkiesbaar voor de Ondernemingsraad en werd gekozen als enige vrouw tussen 26 mannen. “Ik moest mezelf staande houden tussen het mannenbolwerk. Ik herinner me de eerste vergadering waar ik de voorzitter toevallig hoorde zeggen: "Nu zitten we met een vrouw en ze is nog een schoonmaakster ook!”.
Binnen de Hoogovens kreeg Gerda de gelegenheid om een studie te volgen. Ze volgde de HBO opleiding ‘Personeel en Organisatie’. Het was de vakbond cultuur in de metaal, waar toen de macht traditioneel bij de mannen lag. Er heerste een sterke macho mentaliteit.
Gerda specialiseerde zich verder en gaf trainingen met de focus op sociale vaardigheden, assertiviteit, gespreks- en communicatietechnieken.
In samenwerking met de Vakbond Vrouwengroep binnen de FNV, stelde Gerda in 1982 een Zwartboek samen: een boek over ongewenste intimiteiten op de werkvloer wat ook landelijke aandacht kreeg. De klachten leidden tot een regelgeving binnen de organisatie met wettelijke straffen tegen ongewenste intimiteiten.
Gerda heeft inmiddels door het hele land lezingen en scholingen gegeven over seksuele intimidatie.
Dat grensoverschrijdend gedrag nog stééds actueel is, laat Gerda sprakeloos : “Het lijkt, alsof het wiel weer opnieuw uitgevonden moet worden!" Wij probeerden juist zichtbaar te maken wat een 'zogenaamd grapje' bij een ander doet. Wat het langdurige effect van grensoverschrijdende gedrag is."
Rosalie Groenia
- Het leven is veel kleurrijker dan je denkt! -
Rosalie Groenia (2003, Alkmaar) woont in Schagen en zit op het Regius College. Ze is lid van de GSA; de Gender Sexuality Alliance: dit is een groep leerlingen en docenten die opkomen voor inclusiviteit en acceptatie, waaronder seksuele- en genderdiversiteit. Iedereen op school moet de vrijheid kunnen hebben om te zijn wie ze zijn. Zonder zich daarvoor te hoeven schamen of verantwoorden, want: “Je bent mooi zoals je bent.” Aldus de GSA.
De groep organiseert allerlei activiteiten en denkt na over het anti-pestbeleid op school. Elk jaar in december organiseert de GSA ‘Paarse Vrijdag’; dé grote actiedag om aandacht te besteden aan sekse- en gender-diversiteit. Rosalie was, toen ze lid werd, één van de zeven leerlingen die aangesloten was bij de GSA. Binnen 6 jaar is de groep gegroeid naar wel 40 leerlingen. Er zijn inmiddels teamleiders en 3 vaste aanspreekpunt in de school: “Dat is echt heel tof, en maakt dat de organisatie een stuk soepeler loopt!”
Rosalie is zelf in haar jonge jeugd veel gepest op school en werd nooit echt geaccepteerd voor wie ze was. Zij weet dus maar al te goed hoe het is om niet de ruimte te krijgen om te zijn wie je bent. Dat is voor Rosalie een van de redenen geweest om zich in te gaan zetten voor de GSA.
Rosalie schrijft ook regelmatig artikelen voor de Paarse Vrijdag Krant. De krant wordt speciaal “voor en door scholieren” geschreven en werd afgelopen jaar door 352 scholen besteld.
In het begin vond Rosalie het eng om zich uit te spreken, maar tegelijkertijd voelde ze zich ook steeds vrijer. “Angst is een slechte raadgever. Als je bang bent moet je het juist wél doen”. Dit kreeg Rosalie mee van haar oma.
Rosalie is nu hét gezicht geworden van de GSA waardoor veel mensen haar kennen. “Ik doe het bewust voor het grote geheel en dat maakt dat ik moed kan verzamelen”.
Sinds kort is Rosalie ook betrokken bij de Gemeente Schagen, waar inclusiviteit hoog op de agenda staat. Ze denkt mee hoe het gemeentebeleid toegankelijker gemaakt kan worden voor onder anderen nieuwkomers, slechthorenden, slechtzienden en de LHTBIQ+ community. Er is volgens Rosalie een steeds groter maatschappelijk besef dat we niet zo zwart wit leven. “Het leven is veel kleurrijker dan je denkt!”.
Graag wil Rosalie anderen meegeven om echt te vechten voor iets waar je in gelooft; Verander de wereld, begin bij jezelf!!
Mieke Spoorenberg
- Iedereen is gelijk -
Mieke Spoorenberg (1922, Den Haag - 2006, Deventer) woonde tijdens de oorlog in Ursem waar ze werkte als kinderjuf. Mieke is genomineerd door het Noord Hollands Archief, voor haar bijdrage aan het verzet tijdens de oorlog.
Mieke Spoorenberg was hoofdkoerierster. Ze fietste dagelijks tussen de 60 en 100 kilometer, met wapens, documenten, medicijnen, sigaretten en fietsbanden bestemd voor het gewapend verzet in West-Friesland, de Zaanstreek en Amsterdam. Mieke heeft tijdens de oorlog in Noord Holland bijgedragen aan de bevrijding van Nederland met gevaar voor eigen leven.
De rol van vrouwen in het verzet is tot heden een ondergewaardeerd aspect geweest. Een nieuwe blik op de geschiedenis laat zien dat ook vrouwen van onschatbare waarde waren in de strijd tegen de Duitse bezetter. De verdiende erkenning voor haar bijdrage is dé rede dat Mieke Spoorenberg, ondanks dat ze inmiddels overleden is, onderdeel is van de tentoonstelling Ronduit Uitgesproken.
Mieke is 84 jaar oud geworden. Ze was een open minded, sterke, ruimdenkende vrouw; karaktereigenschappen die haar ongetwijfeld hebben geholpen tijdens de oorlog.
Mensen waren zeer op haar gesteld, ze maakte snel contact en hielp anderen. Haar man heeft ze tijdens de oorlog ontmoet in een greppel, wegduikend voor de Duitsers. In 1952 is ze met hem getrouwd en samen hebben ze vier kinderen gekregen, twee dochters en twee zonen. Ze was een warme en bijzondere moeder, je kon alles aan haar vertellen en ze steunde je altijd, aldus haar familie. Mieke was tot haar dood mantelzorger voor haar jongste dochter, die het syndroom van Down had. Ook daarin was ze haar tijd vooruit; Mieke nam haar dochter overal mee naar toe en zorgde dat ze alle mogelijkheden kreeg om zich te ontwikkelen. Discriminatie was een scheldwoord voor Mieke: Iedereen is gelijk!
Mieke was uitgesproken over vrouwenzaken; volgens haar moesten vrouwen hun eigen weg gaan, voor zichzelf kiezen en niet afhankelijk zijn van een ander. Mieke had een specifieke interesse voor de oudheid en opgravingen. Daarin was ze heel grondig en kon ze helemaal opgaan in waar ze mee bezig was, en de tijd verliezen. Vaak ging ze, ook nog op oudere leeftijd in haar eentje met de trein naar musea en tentoonstellingen of op reis naar bijvoorbeeld Rusland en Syrië. Ze vermaakte zich prima.
Pauline
Als vrouw maak je het werk menselijker
Pauline (1980, Den Helder) werkt bij de Koninklijke Marine en woont in Alkmaar. Pauline heeft diverse functies bekleed binnen de Marine, waaronder Hoofd Logistieke Dienst aan boord van het schip Zr.Ms.Rotterdam, waar zij tot voor kort werkzaam was. "Je bent een team en je beleeft veel met elkaar, dat schept een bijzondere band."
Toch heeft Pauline ook haar bedenkingen; “Het is echt een organisatie 'van mannen en voor mannen'. Dat betekent dat mannen overwegend aan de top staan. Dit doordringt alle lagen van de organisatie. “Als je naar een kamer vol mannen kijkt, werkt dat demotiverend; je denkt, laat maar, dit is niets voor mij! Je houdt je mond omdat je een andere kijk op de dingen hebt." Volgens Pauline moet het aantrekkelijker worden voor vrouwen als de marine wil voldoen aan het nu verplichte vrouwenquotum. De manier waarop de organisatie werkt, is volgens Pauline te ouderwets. Pauline.
Ondanks dat Pauline dezelfde kansen krijgt binnen de organisatie, speelt het systeem simpelweg niet in op de (andere) wensen van vrouwen. Als je als vrouw carrière wilt maken, moet je je meer richten op zaken die voor mannen vanzelfsprekend zijn. Er zijn veel aannames over hoe vrouwen willen werken. Als vrouw word je na de geboorte van een kind vaak een aantal jaren buiten 'de zeilplanning' gehouden, vaak ongevraagd, terwijl sommige vrouwen dat wel zouden willen. Doorstromen naar hogere functies kost ook veel tijd; 'dat kan veel efficiënter'.
Pauline heeft weinig rolmodellen binnen de organisatie en vindt dat heel jammer. Er is maar één vrouw op de 10.000 werknemers die ze als voorbeeld ziet. Pauline vindt het belangrijk dat vrouwen echt gebruik maken van hun (voorrecht)recht om te leren, studeren en werken. Ook Pauline vindt dat het tijd is voor verandering.
Zelf is ze ook veranderd. Ze merkte dat ze vroeger meer aangepast was aan bepaalde manieren. Pas toen ze kwam werken op een afdeling waar meer vrouwen werkten, realiseerde ze zich hoe ver ze van zichzelf verwijderd was. “Je wilt er ook gewoon bij horen en ‘one of the guys’ zijn.
Pauline vindt dat ze als vrouw een waardevolle bijdrage heeft geleverd aan de marine; “Als vrouw maak je het werk menselijker. Mannen hebben de neiging om minder over persoonlijke zaken te praten”.
Er zijn nu meer ontwikkelingen binnen de marine om de marine inclusiever en diverser te maken, maar er moet nog veel veranderen.
Johanna Kraus
Je kunt me niet overhalen
Johanna Kraus (1947, Rotterdam) woont in Castricum en is verpleegkundige. Johanna werkte jarenlang in Tanzania en India met haar ex-man, die arts was. Ze werden samen uitgezonden door Memisa, Medicus Mundi, een stichting die is opgericht vanuit de behoefte medische zorg te verlenen aan Nederlandse missionarissen in het buitenland.
Johanna werkte in Tanzania als hoofd van de plaatselijke verloskundigenopleiding. Door contact met de inheemse bevolking heeft ze kennis opgedaan van inheemse gebruiken, de man-vrouw relatie en goed werkende natuurlijke geneeswijzen. Terug in Nederland doceerde ze ontwikkelingsvraagstukken in het Havenziekenhuis.
Daarnaast is Johanna theologie gaan studeren. De visie van Johanna botste echter met de visie van de studie, die ze vooral 'te eenzijdig en mannelijk' vond. Zo begon ze haar specifieke interesse in feministische theologie en verdiepte ze zich in het vrouwelijke aspect van God aan de hand van de Mariaverschijningen met hun betekenis voor de tijd waarin we nu leven.
Ze schreef een opmerkelijk boek: 'De verborgen taak van de Goddelijke Moeder in de buitenste duisternis' (2019) vanuit haar opgedane esoterische kennis van belangrijke figuren en hun incarnatielijnen tot nu toe.
In de jaren zeventig heeft Johanna moeten vechten voor veel dingen die nu voor veel vrouwen normaal zijn geworden. Haar kinderen (toen 3 en 5 jaar oud) werden ontvoerd vanwege haar beslissing om te scheiden. Als gevolg hiervan had Johanna een moeilijke tijd voor de boeg vanwege een reeks moeilijkheden met autoriteiten; kinderbescherming, jeugdzorg en gezondheidszorg.
Johanna doet al 45 jaar onderzoek naar de onderliggende krachten achter gezondheidszorg, theologie, mensen en de wereld. Vooral door persoonlijke ervaringen is Johanna de geschiedenis van de mensheid van binnenuit gaan doorzien.
Johanna richtte in 2014 de Caelum Foundation op in Terra (Hemel op Aarde) en is momenteel zeer actief in het realiseren van een nieuw mondiaal centrum 'Goddelijk Leven voor alle religies'. Deze leef-leef-werkgemeenschap is gericht op de realisatie van de universele menselijke waarden: Liefde, waarheid, juist gedrag, geweldloosheid en vrede.
Johanna organiseert lezingen en activiteiten waarbij de nadruk ligt op het verbinden van professionaliteit en spiritualiteit.
Mareike Bestenbreur
Ga de strijd aan als het moet!
Mareike Bestenbreur (1948, Haarlem) is een “avontuurlijke feministische sportnomade”. Mareike woont momenteel in Tuitjenhorn. Mareike begon op jonge leeftijd met sporten als turnen, zwemmen en kanoën.
Mareike werd 20 keer Nederlands Kampioen in vijf verschillende sporten: kanoën, rolskiën, langlaufen, ultralopen en berglopen. Ze liep 236 marathons en vele stads- en bergpaden.
Mareike houdt van uitdagingen en liep zelfs ultramarathons van 100 of 200 km. Ze kon deze lange afstanden alleen lopen door in trance te raken, daarna liep ze puur op intuïtie.
Als vrouw werd sporten niet altijd gewaardeerd. Sommige mensen probeerden haar tijdens het lopen de berm in te rijden of gooiden dingen naar haar. Dat was erg afleidend, maar ze gaf nooit op!
Het is nog niet zo lang geleden dat ook op het gebied van sport de nodige veranderingen zijn doorgevoerd op het gebied van gelijke rechten voor mannen en vrouwen.
Mareike was de laatste "verboden vrouw" in Zweden die deelnam aan de Vasaloppet; het grootste langlaufevenement ter wereld, waar vrouwen niet aan mochten deelnemen. Een cross-country marathon van 90 km.
Mareike liet zich door niets en niemand tegenhouden. In 1980 deed ze met een grote rode snor, gekocht in een feestwinkel in Alkmaar en haar lange rode haar onder een hoed, nog mee aan de Vasaloppet onder de naam van een vriendin.
Mareike haalde vervolgens meer dan 7.000 man in voordat haar illegale deelname aan de finish werd ontdekt. Het trok meteen de aandacht van de pers. De organisatoren diskwalificeerden haar onmiddellijk. Het was waarschijnlijk het laatste zetje om de toegangsregels te wijzigen. In 1981 mochten vrouwen deelnemen aan deze race.
Mareike was in de jaren zeventig actief betrokken bij politiek feminisme en de Dolle Minas; dat was een bekende links-radicaal feministische actiegroep, opgericht in 1969. Met ludieke acties wilde ze de rechten van vrouwen verbeteren. Nu waren het de vrouwen die naar mannen floten en hen op de billen sloegen. Ze vond het een hele fijne tijd met veel liefde en saamhorigheid.
In die tijd heeft Mareike ook veel van de wereld gezien en alleen naar India gereisd. Met een groot kussen onder haar lange hippiejurk. Zo deed ze alsof ze hoogzwanger was om aanslagen op treinen en bussen te voorkomen.
Femke Wijdekop
Ik geef de fakkel door
Femke Wijdekop (Amersfoort, 1979) woont in Alkmaar en is juridisch adviseur en communicatiemedewerker bij Stop Ecocide Nederland. Het woord ecocide verwijst naar de wijdverbreide schade, vernietiging of verlies van ecosystemen. Het betekent letterlijk "ons huis doden", namelijk ons gemeenschappelijke huis, de aarde.
In 2010 lanceerde de inmiddels overleden visionair en Britse advocaat Polly Higgins een campagne om ecocide strafbaar te stellen bij het Internationaal Strafhof. Femke werkte destijds bij The American Book Centre in Amsterdam en kwam in aanraking met Polly Higgins' boek Eradicating Ecocide.
Femke voelde zich direct aangesproken door de woorden van Polly en vooral door de goede juridische oplossingen die ze aanbood. Ze besloot haar juridische kennis af te stoffen en Polly te interviewen voor haar radioprogramma op Amsterdam FM-radio. Femke ervoer dat ze van binnenuit werd geactiveerd om zich aan te sluiten bij de beweging om ecocide strafbaar te stellen.
Polly sprak vanuit diepere wijsheid, niet vanuit een oordeel. Ze sprak vanuit een diep begrip van hoe het leven met elkaar verweven is, en vanuit deze liefdevolle wijsheid raakte ze de harten van mensen en ontroerde ze."
Na haar kennismaking met Polly begon Femke actief met haar samen te werken om ecocide de vijfde misdaad tegen de vrede te maken. Femke werkt nu voor Stop Ecocide Nederland. Het geeft haar veel voldoening om werk te doen dat aansluit bij de samenleving en iets positiefs toevoegt aan de samenleving.
Op dit moment ligt er in Nederland geen wetsvoorstel op tafel om ecocide te verbieden. Daarvoor is een kamermeerderheid nodig. In Denemarken, België en Frankrijk is er parlementaire steun voor een wettelijk verbod op ecocide, de internationale beweging heeft hieraan bijgedragen. Het Europees Parlement steunt ook de internationale criminalisering van ecocide.
“Je hoopt dat er nog zoveel mogelijk milieuschade kan worden voorkomen en dat we ons anders gaan verhouden tot de natuur. De belangrijkste vraag is nu hoe we kunnen herstellen van een verstoorde relatie met de aarde en concreet vorm kunnen geven aan het besef dat de aarde geen 'object' is dat we mogen exploiteren, maar een levend organisme waar we deel van uitmaken, en waar we voor moeten zorgen."
Stop Ecocide werkt samen met diplomaten, politici, advocaten, bedrijfsleiders, NGO's, inheemse en religieuze groeperingen, influencers, wetenschappers en basisorganisaties, burgers en een breed netwerk van geallieerde groepen om dit te bereiken.
Gaby van Wonderen
Ik besloot het beste uit mijn leven te halen
Gaby van Wonderen (Alkmaar, 1979) woont in Bergen en heeft sinds 2016 haar eigen bedrijf; Liefde Niet Verspilling; een inspiratiebron voor particulieren en bedrijven, om te laten zien wat er allemaal mogelijk is met plastic afval. Love Not Waste is een vrolijk campagnebureau dat samen met bedrijven, scholen en de lokale overheid teamuitjes, opruimacties, campagnes en inspirerende duurzaamheidsprojecten organiseert.
Gaby helpt ook bij het realiseren van duurzaamheidsprogramma's voor bedrijven en geeft advies over circulair produceren, hergebruik van grondstoffen en afvalstromen en het verkleinen van de CO2-voetafdruk.
Voordat ze haar eigen bedrijf startte, was Gaby als inkoper bij HEMA & Bugaboo al volop bezig met duurzaamheid, zoals printen op zonne-energie en meubels gemaakt van gerecyclede materialen. Maar Gaby wilde op dit gebied sneller en meer bereiken.
Op dat moment overleed haar vader. Ondanks het grote verdriet werd hij ook haar grote inspiratiebron.
“Toen hij stierf, zei hij tegen mij; Ik heb nergens spijt van. Ik dacht daar meteen over na en besloot toen om het beste uit mijn eigen leven te halen.”
In haar vrije tijd is Gaby veel te vinden op het strand en in de zee als golfsurfer en heeft ze vaak meegedaan aan strandopruimingen. Het was dan ook een heel logische stap om te combineren wat ze eigenlijk het leukst vond; haar enthousiasme om stranden schoon te houden combineert met haar kennis van duurzame productie.
Toen ontwikkelde Gaby een plan om in een busje langs de Atlantische kust te reizen voor één grote schoonmaaktour van Nederland naar Zuid-Marokko. Zwerfvuil opruimen als groep. Goed voor het milieu en voor de teamspirit.
Tijdens de tour deed Gaby de nodige ervaringen op die ervoor zorgden dat ze in Nederland zeer gerichte programma's kon aanbieden en dat Love Not Waste officieel een bedrijf werd. Dit doet ze op haar eigen unieke manier waarbij positiviteit, speelsheid en hoopvolle ontwikkelingen centraal staan.
De beste van deze acties? “Het verantwoordelijkheidsgevoel en enthousiasme dat op zo’n dag ontstaat, sijpelt door naar grotere kringen. Ik organiseer nu zelfs opruimacties voor bedrijven en kinderen. Het is niet langer voorbehouden aan boze milieuactivisten, het is voor iedereen en kent geen grenzen.”
Inmiddels is het een goedlopend bedrijf geworden waar ze trots op kan zijn en dat met veel enthousiasme wordt ontvangen. "Ik creëer een omgeving voor mezelf waar ik als persoon mijn best kan doen en waarde kan creëren."
Dani Jašarević
Ik besloot het heft in eigen handen te nemen
Dani Jašarević (Enkhuizen, 1983) is oprichter & mede-eigenaar van FITGIRLS en Fitmind Academy. Ze is NLP Master Coach, Orthomoleculair Detox Specialist & Holistisch Therapeut io
In 2014 richtte Dani Jašarević FITGIRLS op. FITGIRLS is een wellness- en lifestyleplatform waar experts en ervaringsdeskundigen op verschillende gebieden vrouwen verbinden en empoweren op alle gebieden van hun leven. Dani en Lizzy, (haar partner) delen dezelfde missie: vrouwen inspireren en helpen om controle te krijgen over hun welzijn en geluk.
Dani leidde niet altijd een gezond leven, integendeel. Van jongs af aan worstelde Dani met verschillende ziektes en klachten waarvan artsen niet altijd wisten wat de oorzaak was. Het keerpunt voor Dani kwam tijdens haar burn-out en de zeer ernstige en ongeneeslijke ziekte van haar dochter; Taaislijmziekte. Toen ze hoorde dat haar dochter een beperkte levensverwachting had, stortte haar leven in, maar tegelijkertijd stond haar leven op zijn kop. Ze voelde een soort vuur opwellen en vanaf dat moment besloot ze het heft in eigen handen te nemen om fit en gezond te worden en het verschil te maken.
“Het was het vuur dat ik moest veranderen. Van kinds af aan had ik het gevoel dat ik moest vechten om te overleven en aan de verwachtingen van mijn omgeving te voldoen. Mijn lichaam was zwak van chronische stress en ik werd er ziek van.” Vanaf dat moment begon Dani zich te verdiepen in haar persoonlijke groei en wat ze nodig had om fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel in balans te komen.
Omdat ze steeds beter werd, voelde ze een sterke missie om ook andere vrouwen te helpen. Dus begon Dani haar eigen bedrijf helemaal opnieuw. Ze kocht de domeinnaam Fitgirls en maakte van haar inloopkast een kantoor. "Ik was zo trots! Voor het eerst in mijn leven voelde ik dat ik tot mijn recht kwam."
Dani schreef recepten en artikelen over een gezonde levensstijl en ging aan de slag met allerlei grote merken. Zo begon de samenwerking met Lizzy. Toen ging het allemaal heel snel, binnen een half jaar hadden ze 30.000 volgers. Inmiddels heeft Dani zich steeds meer gespecialiseerd in het schrijven van programma's om vrouwen te coachen. Programma's gericht op het balanceren van energiesystemen, innerlijke transformatie en authentiek leiderschap. Met dit in gedachten startte Dani ook de Fit Mind Academy, die zich veel meer richt op het holistische aspect van gezondheid.
Lia Kooijman
Het negatieve omzetten in het positieve
Lia Kooijman (Rotterdam, 1956) richtte in 2007 de Stichting 'Hart voor Borstkanker' op.
Voordat Lia met haar stichting begon, werkte zij als promotiemedewerker bij het Vrijwilligerscentrum en vervolgens als Buitengewoon Officier van de Burgerlijke Stand bij de gemeente Castricum en de gemeente Velsen. Lia is heel creatief, alles wat ze met haar ogen ziet kan ze met haar handen maken. Die creativiteit heeft haar enorm geholpen.
In 2006 hadden Lia en haar moeder tegelijkertijd borstkanker. Ook haar grootmoeder stierf op jonge leeftijd. Die periode was heel zwaar. Tijdens de behandeling en operaties verloor Lia ook haar vader.
“In die tijd was er niet veel steun of nazorg voor kankerpatiënten of naasten. Mensen vonden het vaak te moeilijk om erover te praten. Omdat ik die steun zelf heel erg miste, wilde ik er iets mee doen.”
Tussen de operaties door begon Lia met een paar ontwerpschetsen. Ze tekende een hart. Als je het hart omdraaide, waren het net twee borsten. Dat vond ze een prachtig symbool om sieraden mee te maken, om andere patiënten te steunen. Lia: “Ik droeg het symbool op aan mijn overleden moeder en grootmoeder.”
Het was nog een flinke klus om haar ontwerp in productie te krijgen, maar ondanks de vele tegenslagen voelde ze dat ze dit moest doen, alsof het 'haar missie' was. Stap voor stap wist Lia een hoogwaardige sieradenlijn neer te zetten, een website op te zetten en media-aandacht te krijgen. Lia werkt nu met een team van acht vrouwen die haar helpen bij het maken en verkopen van diverse sieraden.
Lia's team bezoekt markten, beurzen en KWF Kankeronderzoek gerelateerde evenementen door het hele land waar ze de sieraden te koop aanbiedt. De roze kleuren waarmee de kraam is versierd symboliseren de fundering. Inmiddels heeft ze meer dan 40.000 euro opgehaald. Alle opbrengsten gaan integraal naar borstkankeronderzoek van KWF Kankerbestrijding.
Lia geniet nu enorm van haar leven. “De stichting heeft me zoveel gegeven dat niet te beschrijven is. Van de reacties van mensen als ik spreek, kan ik vol raken. Dat ik iets voor iemand kan betekenen, dat is het beste wat het mij heeft gebracht want de onmacht van kanker is het ergste. Met deze sieraden help je anderen een handje en dat is zo fijn.”
José Hoekstra
De wereld is niet lineair
José Hoekstra (Soest, 1962) is een ervaren cliëntondersteuner en docent bij herstel- en zelfmanagementcentrum De Hoofdzaak in Alkmaar. José is medeorganisator van Crazywise Conference, een congres dat ruimte wil geven aan een alternatieve kijk op psychose.
Nadat José haar studie culturele antropologie had afgerond, ging ze op wereldtournee. Tijdens een meditatieretraite in India ervoer ze een spiritueel ontwaken. De ervaring overviel haar zo dat ze in een psychose belandde. Het was een combinatie van euforie en angst; alles leek met elkaar verbonden en tegelijkertijd verloor ze zichzelf.
Terug in Nederland ontwikkelde José een bipolaire stoornis met een sterke psychosegevoeligheid. De psychosen waren soms zo sterk dat ze moest worden opgenomen in de GGZ.
De focus van GGZ lag op een medische aanpak: behandelen met medicijnen en accepteren dat je een chronische ziekte hebt. Er was weinig ruimte voor zelfreflectie. Omdat deze aanpak José geen handvatten gaf om aan haar herstel te werken, begon ze haar eigen zoektocht.
José begon veel boeken te lezen en vond erkenning in het boek Spiritual Emergency van de Amerikaanse psychiater Stanislav Grof. Dit boek hielp haar begrijpen dat ze zich in een proces van spirituele en emotionele ontwikkeling bevond.
Daarnaast is José verschillende therapieën gaan volgen. José kwam in aanraking met de helende kracht van de natuur, rituelen en sjamanisme. Juist door naar zichzelf te kijken en om te gaan met onverwerkte trauma's, in combinatie met specifieke medicatie, verbeterde haar situatie enorm.
Daardoor voelde José een heel sterke vrouwelijke oerkracht die haar in staat stelt om gezond en gelukkig te leven.
“Er is een te vereenvoudigde kijk op psychose alsof het allemaal onzin en waanzin is. “José is ervan overtuigd dat als je psychose goed wilt begrijpen, je de relatie moet kunnen zien tussen de inhoud van een psychose en iemands geschiedenis.
Uit eigen ervaring is José ervan overtuigd dat vanuit gelijkwaardigheid, verbinding en samenwerking veel meer bereikt kan worden in de zorg.
“Het is belangrijk om mensen minder te stigmatiseren en meer ruimte te creëren.”
Door lid te worden van Crazywise Conference, kon ze haar missie uiten om meer aandacht te vragen voor de andere kant van psychose. Dat deze ook gezien kunnen worden als een kans voor groei, of zelfs transformatie.
Annet van der Tweel
Vrij, autonoom en een tikkeltje rebels
Annet Van Der Tweel (Amsterdam, 1971) is sinds 2008 kruidendocent en docent bij Het Kruidenrijk in de vierjarige beroepsopleiding. Annette woont in Hoorn. Met veel plezier en enthousiasme geeft zij haar kennis en rijke ervaring met kruiden en hun geneeskracht door. Naast behandelingen met kruidenpreparaten maakt Annet gebruik van quantum touch, Bachbloesems, celzouten, voetreflexologie en oosterse massage.
In 2004 is Annet zonder enige kennis begonnen met een cursus 'omgaan met geneeskrachtige kruiden'. Annet had totaal geen affiniteit met kruiden, laat staan wat ze ermee aan moest. Haar tuin bestond uit tegels waarvan ze, zoals velen, het 'onkruid' verwijderde.
Tijdens de cursus moesten de tegels steeds meer plaats maken voor 'groen'. Ondertussen staat de hele tuin van Annet vol bijzondere planten. In haar huis vind je een kamer vol kruiden, tincturen en oliën.
Tijdens de opleiding experimenteerde Annet steeds meer met tincturen, zalven en kruidenthee die ze zelf maakte. Ze was altijd verbaasd over het positieve resultaat. Het is nu een onmisbaar onderdeel van haar dagelijks leven. Zo maakt ze van brandnetel, weegbree en hakmessen een lekkere soep vol vitamines en mineralen die je door de ontwikkeling van de monocultuur nauwelijks in je normale groenten terugvindt.
Annet wilde ooit bij de politie, het leger of straaljagerpiloot worden. Annet solliciteerde bij de politie maar werd uiteindelijk geweigerd omdat ze nog niet genoeg levenservaring had. Nu Annet zich een baan bij de politie niet meer kan voorstellen, is ze zo blij met haar huidige baan. Annet kan anderen helpen hun eigen (vrouwelijke) kracht terug te vinden en te vertrouwen op hun intuïtie.
“Vrouwen hebben eeuwenlang een enorme dosis oerkennis gehad”. Annet wil dit graag naar voren brengen. "We kunnen teruggaan naar een tijd waarin we dichter bij de natuur staan en voor Moeder Aarde zorgen zoals zij ook voor ons zorgt."
Annet wordt wel eens een 'heks' genoemd, maar ze vat het positief op, 'omdat heksen eigenlijk heel wijze vrouwen zijn'. “Als je als vrouw je hoofd boven de grond steekt, krijg je al snel het stempel heks”. In die zin is er niet veel veranderd ten opzichte van vroeger.” De kracht van kruiden wordt nauwelijks herkend en vaak als kwakzalverij gezien, terwijl mensen van de prehistorie tot de 18e eeuw deze geneeskrachtige kruiden altijd gebruikten. Gelukkig is de belangstelling voor kruidengeneeskunde en wild oogsten enorm. Alle cursussen zitten elk jaar vol.
Yvonne Harmeijer
Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden
Yvonne (Heemskerk, 1955) woont in Velsen-Noord. Voor Yvonne is het vanzelfsprekend dat je er bent voor een ander die hulp nodig heeft. “Het belangrijkste is dat mensen goed met elkaar kunnen opschieten. Als mensen bereid zijn om anderen te helpen, creëer je een aangenamere leefomgeving. Behandel anderen zoals je zelf behandeld zou willen worden.”
Yvonne geniet van de natuur en voelt een diep respect voor het leven. “Ik zie dat Iemand ons hier op deze aarde heeft gezet met een liefdevol plan. Onze aarde is de enige planeet die het menselijk leven kan ondersteunen. Dat laat zien dat we hier met een speciaal doel zijn geplaatst."
Yvonne wil graag de hele wereld zien. Haar man reist minder en daarom reist Yvonne graag met een van haar twee zoons naar bijvoorbeeld Thailand.
Het is duidelijk dat ze een goede relatie met hen heeft; haar jongste zoon Oscar heeft Yvonne genomineerd voor 'Outright Outspoken'.
Yvonne heeft, zoals ze zegt, 'net als bijna elke vrouw' te maken gehad met onjuist gedrag. Mede hierdoor leerde ze haar zoons om vrouwen gelijk te behandelen.
Haar zonen moesten meisjes met hetzelfde respect behandelen alsof ze hun eigen zussen waren.
Het is duidelijk dat familie belangrijk is voor Yvonne. Ze heeft jarenlang voor haar demente moeder gezorgd. “Het spreekt voor zich dat je dat doet, maar het was mentaal heel zwaar…..Alzheimer is zo vernederend!” Op een gegeven moment was de zorg voor haar moeder ontoereikend en moest ze worden opgenomen in een verzorgingshuis.
“Het moment om haar daarheen te brengen was verschrikkelijk; je voelt je echt een Judas... ze wist niet veel, maar ze wist dat er iets niet klopte toen we vertrokken. Het voelde echt als verraad.”
Yvonne kijkt met trots terug op haar moeder. “Ze was ruimdenkend, behulpzaam, sociaal en had een fantastisch gevoel voor humor. Ze kon vaak gek doen, ze was recht door zee en stond haar mannetje. Ondanks dat ze voor haar vier kinderen zorgde, deed ze de dingen op haar eigen manier en had ze haar eigen wil. Ze was attent op de behoeften van de mensen om haar heen die hulp nodig hadden.”
Yvonne herkent zichzelf in haar moeder en is daar blij mee, want mede door haar voorbeeld is ze ook zelfstandig en wil ze iets voor anderen betekenen.
Monique Bonsen
Laat je talenten zien
Monique Bonsen (Haarlemmermeer, 1965) is sinds 2020 burgemeester van Koggenland. Koggenland is een gemeente van 14 dorpen gelegen tussen Hoorn en Heerhugowaard.
Monique studeerde rechten aan de Universiteit Leiden en werkte als advocaat, mediator en partner op het gebied van arbeidsrecht. Deze combinatie van kennis en ervaring heeft haar geholpen bij het uitvoeren van haar taken als burgemeester.
“Als burgemeester heeft u veel bevoegdheden op het gebied van openbare orde en veiligheid. Advocaten zijn gewend om in omvangrijke dossiers te duiken en weten dat ze de zaak altijd vanuit verschillende perspectieven moeten bekijken.”
Een burgemeester heeft veel verschillende rollen: bestuurder, boegbeeld en burgemeester;. De combinatie van empathie en daadkracht spreekt haar aan. “Als burgemeester ben je in de meeste gevallen meer een procesbewaker en begeleid je zorgvuldige besluitvorming waarin je de belangen van verschillende partijen wilt behartigen. Je hebt bestuurlijke sensitiviteit nodig om te voelen wat past. Je moet dan met elkaar praten en goed naar elkaar kunnen luisteren. Ren niet voor de troepen uit en gooi soms stenen in het water."
Monique vindt burgemeester zijn echt het mooiste wat er is. “Het is een complexe functie, een intellectuele uitdaging en je staat dicht bij de mensen. Ik ben erg benieuwd naar wat mensen drijft. De nabijheid in Koggenland is sterk, je spreekt en geeft met respect om elkaar. Deze menselijkheid is een belangrijke waarde waarin Monique zich herkent. Mensen uit Koggenland lossen hun problemen graag zelf op.
Je uitspreken of jezelf zichtbaar maken is niet bepaald de norm. Het aantal vrouwelijke burgemeesters in Nederland is over het algemeen toegenomen, maar nog niet gelijk aan het aantal mannelijke collega's
In Noord-Holland zijn nu 5 van de 17 burgemeesters vrouw. Monique denkt wel dat het bijdraagt aan het burgemeesterschap als vrouw. "Vrouwen worden vaker geassocieerd met harmonie" Ze moet echter ook haar gezag in haar functie laten gelden. Monique merkt dat als ze dat wel doet, ze dan vaak anders wordt behandeld of denigrerende opmerkingen worden gemaakt. Zelf vindt ze het belangrijk om dergelijke incidenten aan de orde te stellen, maar er niet bij stil te staan. "Het is belangrijk dat vrouwen naar voren stappen en geen valse bescheidenheid tonen, dat is nergens goed voor."
Ze wil ook tegen vrouwen zeggen; Laat je talenten zien!
Sylvia Tervoort
Alles is anders
Sylvia Tervoort (1978, Alkmaar) woont in Castricum en is voor zover haar bekend de enige vrouwelijke (maritieme) bergingsinspecteur ter wereld. Sylvia was van jongs af aan geïnteresseerd in techniek en wist dit als maritiem officier te combineren met het ontdekken van de wereld om haar heen.
Ze was de enige vrouw in haar klas die daadwerkelijk op de koopvaardij zeilde. Het is een wereld waar privé en werk op een andere manier met elkaar communiceren. Er was geen internet toen Sylvia begon en de fax was nog steeds erg duur. Ze vertelt dat er vaak een hechte band ontstaat in het team van mensen die op zeeschepen varen. “Gelukkig besef ik dat ik door mijn werk echt gezien werd als een lid van het team. Hoe dan ook, in de mannenwereld sluit het onfatsoenlijke voorstellen helaas niet helemaal uit. Het zou mooi zijn als er meer vrouwen in deze sector zouden werken.” Vrouwen zijn volgens haar ethischer, socialer en kunnen dingen in een andere context plaatsen. Om zelf een brede blik te houden studeert Sylvia naast haar werk ook cultuurwetenschappen.
Sylvia werkt al bijna 14 jaar voor Smit; een van de grootste maritieme bergings- en sleepdiensten ter wereld. Daar leidde ze grote internationale bergingsoperaties. “Geen opslag is hetzelfde. Het is een hele puzzel om het overzicht te behouden en iedereen op hetzelfde spoor te krijgen. Het is een specifieke werkplek waar verschillende aspecten naast elkaar staan: omgeving naast techniek, juridisch en commercieel naast operationeel. Ook hier komt een goede samenwerking goed van pas.”
Overzicht brengen in chaos is wat Sylvia het liefste doet. Daarnaast heeft elke plek in de wereld specifieke eigenschappen die elke puzzel uniek maken. Sylvia werkt nu als zelfstandig bergingsinspecteur of maritiem adviseur. Volgens Sylvia liggen het operationele werk en het kantoor vaak te ver uit elkaar. Ze combineert graag de praktische en de administratieve kant met elkaar. “Ik werd wel eens als kritisch gezien, maar gelukkig zijn er partijen die dit als een voordeel zien waar ik nu goed mee kan werken.”
Sylvia's motto is dat alles mogelijk is: “Geen probleem! Maar hou het simpel!”.
Vrouw zijn in deze wereld is een uitdaging, maar de rijen zijn nu korter en de waardering groter. “Mag ik de dames uitnodigen?” zij voegt toe.
Hilde
Symbool voor de 'oorsprong' van Noord-Holland
Hilde is een jonge vrouw tussen de 24 en 30 jaar oud, die leefde in de vierde eeuw waar nu Castricum is. Hilde werd gevonden in de buurt van een nederzetting die bestond uit zeker twee boerderijen met bijgebouwen en een klein grafveld met 8 andere overledenen. In de directe omgeving zijn ook aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van een nederzetting uit de tweede en derde eeuw na Christus.
Uit de ontdekking van Hilde bleek dat mensen in de delta van het Oer-IJ langer leefden dan eerder werd aangenomen. Dit is bijzonder omdat er weinig bekend is over de 4e eeuw. Hilde is een voorbeeld van een vondst van grote betekenis en werd daarmee een symbool voor het 'verhaal' van het ontstaan van Noord-Holland. Tien jaar na Hilde's ontdekking kon op basis van haar schedel een gezichtsreconstructie worden gemaakt.
Archeologen weten dat Hilde leefde in een tijd dat mensen hun eigen voedsel verbouwden. Opmerkelijk was een niet-genezen breuk in haar arm en dat ze alleen op haar buik werd begraven. Een ander interessant detail was een ketting die ze droeg met een unieke en zeldzame combinatie van kralen. Dit kan betekenen dat ze geen arme vrouw was.
Elke provincie in Nederland moet de archeologische vondsten die binnen de provincie zijn gedaan voor onbepaalde tijd bewaren, zodat iedereen de vondsten keer op keer kan bestuderen. Veranderingen in de technologie veranderen ook de informatie die wordt verkregen uit de opgravingen. Door isotopenonderzoek kan men nu achterhalen welke sporen er in een skelet zijn achtergebleven en waar het vandaan komt.
Zo werd duidelijk dat Hilde waarschijnlijk een immigrante is uit Duitsland (rond het Harzgebergte) waar ze in haar jeugd woonde voordat ze naar West-Nederland vertrok. De provincie Noord-Holland wil dat het erfgoed door bewoners wordt ervaren. Met dit doel is Huis van Hilde in 2015 opgericht. Het bestaat uit twee delen: het archeologisch museum dat open is voor publiek en het archeologisch depot.
Huis van Hilde werd in 2017 genomineerd voor de prestigieuze European Museum of the Year Award. Dit komt mede doordat het museum zich richt op het voorkomen van stigma's door middel van beeldvorming. Volgens Anouk Veldman (museummanager en senior archeoloog) kijkt het museum goed naar de vondsten en wat ze laten zien, in plaats van aannames te doen over bijvoorbeeld genderrollen. “Vrouwen hadden net zo goed een belangrijke rol kunnen spelen in opstanden en veldslagen of betrokken waren bij jagen en vissen. Archeologisch onderzoek heeft nooit het tegendeel bewezen. Vrouwennamen duiden ook op kracht en prestige.”
Martha Douwma
Martha schrijft, Martha geniet en Martha danst
Zo omschrijft Martha zichzelf het liefst. Martha Douwma (50+, Uitgeest) is een alleenstaande kostwinner en opvoeder.
Haar vader was haar grootste rolmodel. Hij werkte, begon te leren en maakte carrière. Ze associeerde zich meer met hem dan met haar moeder, tantes en hun tijdgenoten die zich in haar ogen uitwisten. Als Martha terugkijkt op haar jeugd, moet een meisje vooral niet te uitgesproken zijn, maar zachtaardig, vriendelijk en harmonieus. Op school kreeg Martha te horen dat ze niet kon handwerken. Martha was een vrolijk en speels kind en sprong graag met de jongens buiten een slootje. Ze was dromerig, wat ook leidde tot twijfelachtige schooladviezen. School zag haar talenten niet.
Martha was leergierig en werd thuis onbewust beïnvloed door de tijdschriften die rond haar familie lagen. Ze verslond de tijdschriften van haar grootvader. Verhalen over infrastructuur, architectuur, reddingsoperaties, die spannend en complex waren. In de tijdschriften van haar grootmoeder las ze over sociale structuren die afweken van het traditionele. Geïnspireerd door Iteke Weeda; socioloog, publicist en (voormalig) hoogleraar emancipatievraagstukken.
Martha woonde in Uitgeest en voelde zich een buitenstaander. Ze deed veel 'anders' en had niet de ambitie om meteen te trouwen. Er werd naar haar man gekeken omdat hij uit Afrika kwam. Toen dat niet werkte, hield ze haar scheiding voor zichzelf. Ze wilde niet overkomen als een droevige single. Ze voedde trots haar twee kinderen op tot onafhankelijke, open-minded sympathieke jongens. Hierdoor koestert ze een enorme waardering voor alle alleenstaande moeders en kostwinners. "Wat zijn het toch een stelletje vrouwen!"
Het idee dat alleen een gezin de 'hoeksteen' van de samenleving is, vindt ze complete onzin. Je kunt zoveel contact maken met anderen om je heen en ze worden allemaal 'extended family'.
Martha schrijft graag. ' Ik laat mijn stem horen en hoop de innerlijke kracht bij anderen te activeren. Traditionele genderrollen en verwachtingen passen niet in de huidige realiteit en veel vrouwen worstelen daarmee.
Op het werk, bij een duurzaam energiebedrijf, is Martha vocaal. Ze is de enige vrouw in een team met mannen en weet daardoor met een goed gevoel voor humor een gelijkwaardige plek te veroveren. Ze stoot vrouwenhaat en ongelijkheid sterk af en staat er op die manier bovenuit. “Serieus bewust maken is soms moeilijk, door een gebrek aan herkenning en erkenning.”
Houriya Abbou
ik ben onderweg
Houriya Abbou (1978, Taourirt) woont in Alkmaar. Op 15-jarige leeftijd verliet ze Marokko naar Nederland (Meppel) om daar met haar toenmalige echtgenoot een nieuw leven op te bouwen. Ze wilde zelfstandig zijn en zich verder ontwikkelen, maar eenmaal in Nederland pakte haar droom anders uit dan verwacht.
Ze beschrijft de eerste vijf jaar als traumatisch. “Inburgeren ging eigenlijk meer over overleven in moeilijke omstandigheden, zonder steun van familie en vrienden of zonder binding met de samenleving”. Ze kende niemand, sprak geen Nederlands en na 8 maanden kreeg Houriya een miskraam. Omstandigheden brachten haar in een onveilige situatie. De contacten met thuis waren verbroken. Ze stond er alleen voor.
"Maar", zegt ze krachtig, "ik accepteer het slachtofferschap niet, ik weet dat ik verantwoordelijk ben voor mijn eigen geluk, dus ik wist dat ik ervoor moest zorgen dat ik er zelf achter kon komen."
Ze ging stiekem naar school om Nederlands te leren als haar man aan het werk was. Omdat ze een goede leerling was, was ze in staat om ploegendiensten te volgen. Daardoor kon ze ook andere vakken leren, zoals wiskunde of simpele dingen om een band te repareren. Als jongste in haar gezin hoefde ze niet te helpen in huis en had ze dus nooit geleerd goed voor zichzelf te zorgen. Houriya kon stage lopen in het onderwijs op de Steinerschool. Daar nam een leraar Houriya onder haar hoede. “Ze was als een moeder voor mij en zag mijn kwaliteiten. Ik kon kinderen goed begeleiden, goed bakken en muziek maken. Net als de kinderen werd ik gestimuleerd om het beste uit mezelf te halen en leerde ik me daar verder te ontwikkelen.”
Op deze manier kreeg Houriya de nodige steun om verdere stappen te zetten. Samen met haar zoon vertrok ze naar Alkmaar en zocht hulp bij 'De Vrouwenopvang'. Houriya kreeg een eigen huis beloofd en kon opnieuw beginnen. Via de school van haar zoon kwam ze in contact met andere vrouwen die in soortgelijke situaties zaten. Houriya merkte dat veel vrouwen verbinding nodig hadden en openstonden voor nieuwe ervaringen. Dit waren niet alleen Marokkaanse vrouwen, maar ook vrouwen uit Bosnië, Servië of Nederland.
Vanuit deze behoefte richtte Houriya samen met 12 andere vrouwen de stichting 'Women and Power' op. Deze stichting organiseert activiteiten, trainingen en bijeenkomsten voor vrouwen waarbij veiligheid, vertrouwen en verbinding voorop staan.
“Zelfstandig werken, gezondheid en vriendschappen zijn belangrijk om jezelf sterker te maken. Alleen dan kun je veel voor anderen betekenen. U bent nummer een. Als je het goed doet, kun je je eigen leven verrijken.”